اُلم (Olm) یا سمندر سفید (Proteus anguinus) گونه ای دوزیست از خانواده Proteidae یا سفید سمندران»است که بدنی موج دار و دمی دراز دارد. طول بدن یک سمندر سفید که به بلوغ کامل رسیده تا 30 سانتی متر است. دو جفت پای کوتاه و پهن و سه جفت شکاف تنفسی در قسمت پشت سر دارد. این دوزیست در زیستگاه طبیعی خود صورتی رنگ است و پوستی نیمه شفاف دارد. دامنه پراکندگی آن محدود است و فقط در رشته کوه های دیناریک» (شرق کوه های آلپ) وجود دارد که بخشی از سواحل آدریاتیک در اروپا را تشکیل می دهد و از ایتالیا تا اسلوونی، کرواسی، بوسنی و هرزگوین و مونته نگرو امتداد دارد.
به گزارش رومه اطلاعات، این سمندر در پُر پیچ و خم ترین غارهای این ناحیه زندگی می کند. قله ها و پرتگاه های رشته کوه دیناریک، منظره ای کوهستانی به سواحل آدریاتیک می دهند. این کوه ها که از سنگ های متشکل از سنگ آهک تشکیل شده اند مدت های مدیدی است که در معرض عناصر طبیعی قرار دارند. در طول میلیون ها سال، آب باران با اندک خورندگی اسیدی خود به درون آن ها رسوخ کرده و ساختارهایی شبیه به تونل های شانه عسلی و دالان هایی ایجاد کرده است. در بنیان زیرزمینی و تاریک این کوه ها می توانیم سمندرهای سفید را مشاهده کنیم. درباره این که این دوزیست‌های غیرمتعارف در طول چه مدت زمانی در آب های تاریک و سرد این غارها به تکامل رسیده اند هنوز چیزی نمی دانیم، ولی به طور قطع آن ها نماینده یکی از قدیمی ترین گروه از سمندرها هستند که در طول هزاران سال توانسته اند به طرز فوق العاده ای با زندگی در غار سازگاری پیدا کنند.
بدن سمندر سفید را محیط زندگیش طراحی کرده است. بدنی کشیده و مارمانند دارد که به آن کمک می‌کند با حرکات موج دار و با ظرافت تمام در میان آب شنا کند. اندام های جلویی و عقبی آن طوری به نظر می‌رسند که انگار در محل اشتباه و نامناسبی قرار گرفته‌اند. دست ها و پاها به قدری از هم فاصله دارند که انگار فایده چندانی برای راه رفتن ندارند. یک موجود غارزی نیازی به رنگدانه های پوست مانند ملانین ندارد که پوشش خارجی لطیف بدن یک جانور را از تابش‌های فرابنفش خورشید ساطع محافظت می کنند. اُلم کاملاً صورتی رنگ است و مویرگ ها و شکل اندام‌های داخلی اش در زیر پوست نازک آن دیده می‌شوند. در جایی که نور نباشد، بدون شک به چشم هم نیازی نیست. سمندر سفید اندام های بینایی خود را به طور کامل از دست داده است؛ چشم هایش بسیار کوچک هستند، خیلی ضعیف رشد یافته و در زیر لایه‌ای از پوست قرار گرفته اند. چشم های آن ها فقط در دوره جنینی قابل مشاهده هستند.
در زیستگاه های زیرزمینی غذا به ندرت یافت میشود. بدون وجود نور یا به عبارتی بدون وجود چشم‌هایی که بتوان با آن ها طعمه را پیدا کرد، اُلم گوشت خوار باید به درون آب های غارهای زیرزمینی غوطه ور شود، به امید این که بوی سخت پوستان آبزی یا دیگر بی مهرگان را که غذای اصلی آن را تشکیل می‌دهند احساس کند. از آن جا که به ندرت به غذا بر می‌خورد، طبیعت آن به گونه ای است که می تواند برای مدتی طولانی بدون خوردن حتی یک تکه غذا دوام بیاورد. دمای درون این غارها خنک و ثابت است؛ این امر سبب می شود که سوخت و ساز بدن این سمندر شگفت انگیز بسیار کند به فعالیت خود ادامه دهد. موردی از یک سمندر سفید در اسارت گزارش شده است که توانسته است 12 سال بدون این که حتی یک تکه غذا به بدنش برسد در ظرفی درون یخچال به زندگی خود ادامه دهد. نیازی به گفتن نیست که سپری کردن این سال ها بدون غذا چه تأثیری روی آن داشته است؛ این سمندر سفید وزن زیادی از دست داده بود و برای این که بتواند زنده بماند مقداری از اندام های داخلی خود از جمله روده هایش را هضم کرده بود. حتی در حیات وحش هم بسیار محتمل است که این جانوران بتوانند سال ها بدون غذا زندگی کنند. اُلم ها از نظر طبقه بندی سازمان IUCN، گونه آسیب پذیر به شمار می روند. خانواده Proteidae که سمندر سفید هم به آن تعلق دارد دارای 7 گونه است. گونه های دیگر که به طور عام توله سگ گِلی» و گرگ آبی» یا شناگر ماهر» نامیده می شوند همگی در آمریکای شمالی زندگی می کنند. هیچ کدام از این گونه های آمریکایی غارزی نیستند، ولی همگی آبزی هستند و دریاچه ها و جویبارهای کم عمق را ترجیح می دهند.
قرن ها است که انسان ها از وجود اُلم ها با خبر هستند، زیرا هر از چند گاهی سیلاب ها آن ها را از درون غارهایشان به بیرون می رانند و در مسیر جویبارها قرار می دهند. مردم بومی منطقه ای که زیستگاه اُلم ها به شمار می رود به آن ها آدم ماهی» می گویند، که این به دلیل پوست صورتی رنگ و نحوه قرارگیری دست و پای آن ها است. این نام تا زمان حال نیز در مناطقی که این سمندر پراکندگی دارد همچنان باقی‌مانده است. مردمان دیگری هم که تحت تأثیر داستان‌های شگفت انگیز درباره جانوران قرار گرفته بودند تصور می کردند که اُلم ها بچه اژدها هستند. در کشور اسلوونی به آن Mocheril می گویند که به معنی موجودی که در خیسی نقب می زند» است. حتی امروزه در قرن بیست و یکم، تعداد بی‌شماری از اُلم ها را می گیرند و در اسارت روی آن ها مطالعه می کنند، ولی درباره این که آن ها در طبیعت و زیستگاه واقعی خود چه رفتاری دارند هنوز اطلاعات کمی در دست است. برای مثال، هنوز کسی در مورد عادت های مربوط به زاد و ولد آن ها در غارهای تاریک دیناریک» چیزی نمی داند.
سیستم های غاری آبی و خشک در سراسر دنیا وجود دارند. علاوه بر جانورانی که به طور معمول در این نوع زیستگاه ها زندگی می کنند مانند خفاش ها، در حقیقت تعداد بسیار زیادی از جانوران هستند که به طرزی عالی برای زندگی در تاریکی سازگاری یافته‌اند. غیر از سمندرها نیز ات، عنکبوت ها، سخت پوست ها و ماهی هایی هستند که در تاریکی غارها زندگی می کنند. همه این ها، چشم های خود را یا به طور نسبی یا به طور مطلق از دست داده اند، همگی بسیار بی رنگ یا کم رنگ و به طور معمول صورتی یا سفید هستند. بسیاری از این جانوران، زایده های بلند حسی دارند که با کمک آن می توانند در تاریکی طعمه خود را پیدا کنند. طول روزها یا دیگر ریتم های زمانی تأثیر ناچیزی روی جانوران به معنای واقعی غارزی دارد، چرا که در اعماق غارها شرایط فصلی و زمانی در طول سال بسیار بسیار با ثبات تر است. مکتشفان و سیاحان همواره سیستم های غاری زیرزمینی بسته یا به اصطلاح مهر و موم شده را کشف می کنند. در برخی موارد، این کپسول های زمان زیرزمینی در طول هزاران و شاید میلیون ها سال به صورت بسته و دست نیافتنی باقی مانده اند. در نتیجه جانوران درون آن ها در انزوا تکامل پیدا کرده اند و گهگاهی دانشمندان متوجه می شوند که آن ها نوادگان جانوران اولیه ای هستند که پیش از آن فقط با کمک فسیل ها شناخته می شدند. به تازگی در یک سیستم غاری بسته در کشور رومانی دست کم 30 گونه ارگانیسم کشف شده اند که از لحاظ علمی کاملاً جدید هستند و همچون برخی ایستم های اعماق دریاها، هرگز با اشعه های خورشید تماس نداشته اند. اساس زندگی در این غارهای مهر و موم شده نیز گازهایی هستند که در چشمه های آب داغ حل شده‌اند. باکتری ها از این گازها بهره می برند و رشد می‌کنند و بدین ترتیب یک منبع غذایی برای ارگانیسم‌های دیگر که پیچیده تر هستند فراهم می آورند.
راز رنگ کردن بدن بومی های آفریقا، استرالیا و برخی مناطق آسیا کشف شد
"روباه صحرا" یکی از زیباترین و باهوش ترین موجودات صحراست
سیم های برق فشار قوی در روند یادگیری زنبور های عسل اختلال ایجاد می کند
ها ,های ,سمندر ,زندگی ,اُلم ,اند ,آن ها ,سمندر سفید ,به طور ,که به ,که در
درباره این سایت